De slaapcyclus

Wat is de slaapcyclus en in welke fases kom je terecht tijdens het slapen?

Het is ongeveer een derde van je dagbesteding en toch weten mensen er niet veel van: slapen. Lees hier hoe een slaapcyclus werkt en in welke fases je komt.

Wat is de slaapcyclus?

Een slaapcyclus is de progressie door de verschillende stadia van NREM-slaap naar REM-slaap, voordat het weer opnieuw begint met de NREM-slaap.

REM = Rapid Eye Movement (De fase waarin je droomt, hierin zijn je hersenen zeer actief)

NREM = Non Rapid Eye Movement (De slaperige minder diepe fase waarin je nog sneller wakker kunt schrikken door je omgeving)

Normalerwijs zou een slaapcyclus zo’n 90-120 minuten duren voordat deze opnieuw begint. Gemiddeld heb je dus vier tot vijf cycli per slaaptijd, afhankelijk van hoeveel uur je slaapt.

Men gaat echter niet rechtstreeks van diepe slaap naar REM-slaap. Je gaat in de de slaapcyclus door de stadia van niet-REM slaap van lichte naar diepe slaap en dan omgekeerd weer terug van diepe slaap naar lichte slaap.

Hierna volgt de REM-slaap en daarna begint de lichte slaap weer.

Verwarrend? In het kort: Lichte slaap => Diepe slaap => Lichte slaap => REM-slaap

Daarna begint deze slaapcyclus weer opnieuw.

Er zijn vier stadia van de slaap binnen de slaapcyclus: Niet-REM (NREM) slaap (Fases 1, 2 & 3) en REM slaap. Periodes van wakkerheid komen voor en met tussenpozen in de verschillende slaapstadia voor of als een verschuiving van de slaaphouding.

Hieronder een uitleg over de vier verschillende fases van de slaapcyclus.

1. Tussen wakker worden en slapen: de overgangsfase (1 – 3 minuten, circa 5% van de totale slaap)

Lekker in bed liggen, onder een fijn donzen dekbed van Better Nights bijvoorbeeld.  De hersenactiviteit neemt langzaam af, ogen vallen dicht en je valt langzaam in slaap.

Voor een meerderheid van de mensen begint een slaapcyclus met een korte periode van fase 1-slaap waarbij het lichaam begint te ontspannen en een slaperige toestand ontstaat met langzame rollende oogbewegingen.

Hoewel het hier nog makkelijk is om wakker te worden, is Fase 1 belangrijk omdat het lichaam dan fase 2 kan ingaan; het eerste stadium van de NREM-slaap.

Wist je dat als je overdag veel beweegt, dat je dan sneller in slaap valt? Je geniet dan vaak beter van je nachtrust. Ook het feit dat het lichaam afkoelt is gunstig voor het inslapen.

Maar let op! Sporten zorgt ervoor dat de lichaamstemperatuur eerst oploopt. Het duurt dan 3 tot 4 uur om de lichaamstemperatuur weer te laten dalen. Train dus niet te hard vlak voordat je wil gaan slapen, het lichaam moet dan eerst afkoelen.

2. Begin van de echte slaap (40 – 55 minuten en circa 50% van de totale slaap)

Fase 2 is de eerste werkelijke fase van de NREM-slaap.  Wakker worden komt niet zo gemakkelijk voor als in de fase 1-slaap en de langzaam bewegende rollende ogen stoppen.

De lichaamstemperatuur begint te dalen en de hartslag begint te vertragen.

3. Overgang naar de diepe slaap (3 – 8 minuten en circa 8% van de totale slaap)

De ademhaling wordt regelmatiger en dieper, je hartritme daalt en de spieren zijn totaal ontspannen. Je voelt zich één met je dekbed en ligt heerlijk solide op een donzen hoofdkussen.

In 1964 zette de Amerikaan Randy Gardner het wereldrecord wakker blijven op 264 uur, bijna 11 dagen lang. Daarna had hij last van stemmingswisselingen, geheugenverlies, hallucinaties en coördinatieverlies.

4.  De diepe en herstellende slaap (15-18 minuten en circa 15 tot 20% van de totale slaap)

Ademhaling en hartritme zijn op hun laagst, dit is de fase waarin je fysiek herstelt. Er zijn mensen die maar een paar uur nachtrust nodig hebben, Napoleon en Madonna zijn voorbeelden hiervan. Einstein daarentegen was een langslaper.

Het zegt echter niets over de prestaties, want de diepe en herstellende slaap duurt bij kortslapers en langslapers ongeveer even lang. Wel verandert de slaapbehoefte tijdens het leven.

Baby’s kunnen tot wel 18 uur slapen, naarmate men ouder wordt neemt die behoefte af. Volwassenen hebben genoeg aan ongeveer 7 uur slaap en ouderen slapen nog minder lang en minder diep. Deze snoepen er nog eens 2 uurtjes vanaf en slapen gemiddeld 5 uur per nacht.

 

5. Dromen (8 tot 25 minuten en circa 20 tot 25% van de totale slaap)

Grote hersenactiviteit en in tegenstelling tot de 1^e slaapfase snelle oogbewegingen (REM, Rapid Eye Movement). De hersenen verwerken allerlei informatie en zijn actief bezig met dromen.

De spieren van de armen en de benen zijn totaal ontspannen. Ademhaling en hartslag zijn onregelmatig en je bloeddruk stijgt. Het kan zijn dat je wakker wordt tijdens deze fase en vrijwel direct weer inslaapt.

De slaapcyclus begint dan echter weer overnieuw, vandaar dat een kwalitatief goede slaap voor lichaam en geest erg belangrijk zijn. Als je continu minder slaapt, dan herstel je onvoldoende lichamelijk en geestelijk en wordt men vermoeid en humeurig.

Ook verminderen reactiesnelheid, kan men zich slechter concentreren en vermindert het geheugen. Na enige tijd wordt de weerstand lager en op den duur is er grote kans op infecties, stofwisselingsproblemen, diabetes, maag- en darmklachten, hart- en vaatziekten, geheugenverlies en depressies. Slaap daarom goed en slaap genoeg.

Wat is diepe slaap?

Diepe slaap komt voor in fase 3 van de NREM-slaap. Hersengolven tijdens Stadium 3 worden deltagolven genoemd vanwege de langzame snelheid en de grote amplitude.

Van alle slaapstadia is Stadium 3 het meest herstellende en het slaapstadium dat het minst waarschijnlijk door externe prikkels zal worden beïnvloed.

Iemand uit zijn diepe slaap wekken kan moeilijk zijn. Na een periode van slaaptekort ervaart een persoon uitgebreide tijd in de fase 3-slaap.

Slaapwandelen, praten in de slaap, nachtmerries hebben en bedplassen kunnen in deze fase voorkomen. (Er is spieractiviteit, dat is waarom mensen kunnen praten of schoppen in hun slaap!)

Diepe slaap vermindert je slaapdrift en zorgt voor de meest herstellende slaap van alle slaapstadia. Als je overdag een kort dutje doet, kun je daarom ’s nachts nog steeds in slaap vallen.

Maar als je lang genoeg een dutje doet om in diepe slaap te vallen, heeft je ’s nachts meer moeite om in slaap te vallen omdat je minder behoefte hebt aan slaap.

Tijdens de diepe slaap komt het menselijke groeihormoon vrij en herstelt het je lichaam en spieren van de stress van de dag. Ook je immuunsysteem herstelt zich.

Over diepe slaap is veel minder bekend dan over REM-slaap. Het kan in deze fase zijn dat de hersenen zich ook verfrissen om de volgende dag weer nieuwe dingen te leren.

In welke slaapfase droom ik?

Als actieve slaaptoestand is REM het moment waarop de meest levendige dromen zich voordoen. De snelle oogbewegingen die optreden kunnen worden gezien als scherpe, snelle bewegingen. Hersengolven tijdens de REM-slaap hebben een hogere activiteit dan die in de fasen 2 en 3.

Een persoon kan 4 tot 6 keer per nacht dromen. Een Franse studie vond dat alle mensen in feite dromen, of ze zich nu hun dromen herinneren of niet. Echter, als ze wakker worden tijdens de REM-slaap, kan een persoon zich vaak dromen herinneren.

Spierverlamming gaat vaak gepaard met REM-slaap. Deze spierverlamming treedt op als een beschermend middel om te voorkomen dat iemand zijn of haar dromen waarmaakt.

Tijdens REM zijn de ademhalingen onregelmatig en oppervlakkig en onregelmatigheden in de hartslag en de lichaamstemperatuur komen ook voor.

Toch liever alles over de slaapcyclus nog eens rustig in een filmpje nakijken? Bekijk de 2 minuten durende Stages of Sleep. Kruip daarna heerlijk onder je donzen dekbed en plof neer op je donzen hoofdkussen. Welterusten!

Hopelijk heeft dit blogartikel je meer informatie gegeven over de slaapcyclus. Wil je ook lezen over dekbedden, kussens en slaapkamers lees dan ook onze andere blogartikelen.

Andere interessante blogartikelen:

• 
  5 Tips voor een rustige slaap
• 
  Beter slapen in 2023 met deze 7 gadgets
• 
  Hoeveel slaap heb je nodig?
• 
  Tips voor rugklachten na slapen
• 
  Wat is de beste slaaptemperatuur?