Zuurstofconcentrator: Wanneer gebruik je het, hoe werkt het en welke zijn het beste?

Dat zuurstof is van levensbelang is weet iedereen. Je denkt er alleen vaak niet bij na. De zuurstof die je nodig hebt zit in de lucht die je inademt. Vervolgens komt via je longen in je bloed terecht en wordt het zo gebracht naar de plekken in je lichaam die zuurstof nodig hebben.

Denk hierbij aan je hart en je hersenen. Dit is een proces wat normaal gesproken non-stop en automatisch verloopt, zowel overdag als wanneer je slaapt. Maar wat als je niet voldoende zuurstof uit de lucht die je inademt kan halen?

Zoals bij longziekten of door het COVID-19 virus? In dat geval schrijft een arts vaak een zuurstofconcentrator voor. In dit artikel leggen we je uit wat dat precies is en hoe dit werkt.

Zuurstof

Bij alles wat je doet verbrandt je lichaam energie. Zelfs als je slaapt. Deze energie wordt gehaald uit je eten, en voor het verbrandingsproces heeft je lichaam zuurstof nodig. De zuurstof haal jij normaal gesproken uit de lucht die je inademt. Het komt in je bloedbaan terecht en bereikt al binnen 7 seconden je hersenen en je kleine teen. Vervolgen adem je zuurstofarme kooldioxiderijke lucht weer uit.

De lucht die wij inademen bestaat niet alleen uit zuurstof. Het bevat zelfs maar 21% zuurstof. Voor de rest bestaat de lucht die wij inademen uit 78% stikstof en 1% argon. Het stikstof en de andere gassen worden niet actief opgenomen. Je lichaam kan er namelijk niets mee. Stikstof wordt daarentegen wel passief in je bloedplasma opgenomen.

Ben je gezond dan heb je een zuurstofpercentage in je bloed van tussen de 95 en 99%. Dit percentage wordt ook wel saturatie genoemd. In het geval van bijvoorbeeld een longziekte kan dat percentage dalen tot onder de 90%. Door een lage saturatie kan je vermoeid raken of je benauwd voelen. Heb je langdurig een te lage zuurstofwaarde in je bloed dan krijgen je organen te weinig zuurstof wat ernstigere gevolgen kan hebben. In dit geval zal er extra zuurstof nodig zijn. Een gebruik zuurstofconcentrator zal in dat geval worden voorgeschreven.

Wat is een zuurstofconcentrator

Een zuurstofconcentrator is een soort medisch apparaat dat zuurstof concentreert en aanlevert aan onder andere mensen met ernstige ademhalingsproblemen. Wanneer de zuurstofconcentratie in je bloed lager is dan normaal, kan het gebruik van een zuurstofconcentrator je helpen om de hoeveelheid zuurstof aan te vullen.

Zuurstofconcentratoren filteren de omringende lucht voordat deze wordt gecomprimeerd tot de gewenste dichtheid. Vervolgens leveren de apparaten zuivere zuurstof van medische kwaliteit via een pulsdoseringssysteem of continustroomsysteem.

Het heeft daarnaast unieke filters en zeefbedden die helpen stikstof uit de lucht te verwijderen, zodat je volledig gezuiverde zuurstof binnen krijgt. Deze apparaten bevatten in de meeste gevallen een elektronische gebruikersinterface waarmee je de hoeveelheid zuurstofconcentratie en toedieningsinstellingen kunt wijzigen. De zuurstof wordt vervolgens vaak ingeademd via de neuscanule of het speciale masker.

Het percentage zuurstof kan met behulp van een zuurstofconcentrator worden verhoogd tot boven de 90%. De output van de zuurstofconcentrator wordt meestal gemeten in LPM (liters per minuut).

Het kan voorkomen dat een arts, na een grondige medische evaluatie, het gebruik van en zuurstofconcentrator aanraadt. Je arts zal dan beoordelen hoeveel zuurstof je nodig hebt. De hoeveelheid die je nodig hebt tijdens je slaap en gedurende inspanning kan verschillen. Tijdens je slaap adem je oppervlakkiger waardoor er eerder zuurstoftekort ontstaat. Dit is ook de reden dat een zuurstofconcentrator in de meeste gevallen alleen ’s nachts gebruikt wordt. Bij ernstigere medische gevallen kan het zijn dat de arts beoordeelt dat je 24 uur per dag zuurstof nodig hebt.

Ook de hoeveelheid zuurstof kan verschillen. Het gemiddelde gebruik is 1 a 2 liter per minuut. Maar het is belangrijk om te weten dat niet alleen te weinig, maar ook te veel zuurstof schadelijk kan zijn. Indien er te veel zuurstof wordt toegediend kan het de ademhaling verminderen en een ophoping van koolzuur in het bloed veroorzaken. Hierdoor kan je last krijgen van hoofdlijn, prikkelbaarheid, slaperigheid of bewustzijnsstoornissen.

Je arts zal je vaak laten zien hoe je zuurstofconcentrator op de juiste manier moet gebruiken tijdens het reizen en thuis.

Voor wie is een zuurstofconcentrator

Een zuurstofconcentrator kan verschillende toepassingen hebben maar is met name voor mensen met een te laag zuurstofgehalte in het bloed. De meest voorkomende aandoeningen waarbij dit het geval is zijn COPD, longkanker of longfibrose. Maar ook het COVID-19 virus kan een te lage saturatie veroorzaken waardoor het gebruik van een zuurstofconcentrator nodig is.

COPD

COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, oftewel Chronische Obstructieve Longziekte. Een ziekte waarbij de longen chronisch zijn beschadigd. Hieronder vallen onder andere chronische bronchitis, longemfyseem.

Veel voorkomende symptomen van COPD zijn kortademigheid, hoesten, piepen bij het ademen en een overmatige slijmproductie in de luchtwegen.

Als gevolg van de steeds erger wordende kortademigheid bewegen COPD-patiënten steeds minder. Hierdoor nemen spiermassa en spierkracht af, hebben ze last van gewichtsverlies en uithoudingsvermogen. De toenemende vermoeidheid die daarmee gepaard gaat heeft als gevolgen voor het energieniveau. Dit kan leiden tot een sociaal isolement of depressie.

De grootste oorzaak van COPD is het (mee)roken van sigaretten. Dit wil niet zeggen dat wanneer je rookt je gegarandeerd COPD krijgt of dat je als COPD-patiënt zelf moet hebben gerookt. Ongeveer 90% van de COPD-gevallen is te herleiden tot roken en 10% heeft een andere oorzaak zoals de blootstelling aan chemische dampen of luchtvervuiling.

Helaas is COPD niet te genezen. Wel kunnen langdurige behandelingen ervoor zorgen dat de symptomen van COPD verminderen. Bij ernstige COPD kan het zuurstofgehalte in het bloed dermate zijn gedaald dat er extra zuurstof moet worden toegediend. De arts zal dan het gebruik van een zuurstofconcentrator voorschrijven.

Longkanker

Longcarcinoom, oftewel longkanker, is een vorm van kanker die in de longen ontstaat. Het zij een kwaadaardige tumorcellen die in een of beide longen zitten. Helaas is dit een veelvoorkomende vorm van kanker. Jaarlijks krijgen ruim 12.000 Nederlanders de diagnose longkanker.

In het geval van uitzaaiingen van een ander soort kanker in je lichaam naar je longen spreken we niet van longkanker.

Op het moment dat mensen klachten krijgen wordt er vaak niet direct aan longkanker gedacht. Dit komt onder andere omdat de klachten veelvoorkomend zijn en ook bij onschuldige aandoeningen, zoals griep en verkoudheid, voorkomen.

Symptomen van longkanker zie redelijk onschuldig lijken zijn een prikkelhoest die lang aanhoudt, kortademigheid of slijm dat wordt opgehoest.

In het geval van een longontsteking die maar niet overgaat, bloed dat wordt opgehoest of een vreemde zwelling in het gezicht of de nek wordt vaak sneller een bezoekje aan de huisarts gebracht.

De behandeling van longkanker hangt volledig af van de plek waar de tumorcellen zich bevinden, de grootte ven de uitzaaiingen. Ook de algehele gezondheid en conditie spelen een rol bij het bepalen van de behandeling.

Tijdens de behandeling kan je als longkankerpatiënt last hebben van benauwdheid of kortademigheid. Als de arts heeft bepaald dat de oorzaak hiervan te wijten is aan een zuurstoftekort dan kan het gebruik van een zuurstofconcentrator worden voorgeschreven.

Longfibrose

Longfibrose is een zeldzame maar ernstige longziekte waarbij rondom de longblaasjes littekens (fibrose) worden gevormd. Deze littekens worden na verloop van tijd dikker waardoor het steeds moeilijker wordt om te ademen.

Je longzakjes zijn kleine luchtzakjes in je longen die helpen om zuurstof in de bloedbaan te krijgen. Op het moment dat er op de wanden van deze luchtzakjes littekens worden gevormd worden ze stugger en kunnen ze moeilijker hun werk doen.

Het gevolg hiervan is dat de longen steeds kleiner worden en het steeds moeilijker wordt om te ademen. Doordat deze schade onherstelbaar is wordt longfibrose als een chronische en ongeneeslijke ziekte beschouwd.

Net als bij andere longziekten zijn de eerste symptomen vaak hoesten en een benauwd gevoel hebben. Dagelijkse activiteiten als lopen en fietsen worden steeds moeilijker.

Opvallende symptomen van longfibrose zijn zogenoemde ‘horlogenagels’ waarbij de nagels van handen en voeten opbollen of ‘trommelstokvingers’ waarbij vingertoppen verdikken. 

De oorzaken van longfibrose zijn uiteenlopend en kunnen in 4 groepen worden onderverdeeld:

• Onbekende oorzaak
• Auto-immuunziekte zoals sclerodermie of reuma
• Blootstelling aan straling of inademing van giftige stoffen
• Erfelijkheid

Longfibrose kan zoals gezegd niet worden genezen maar met zuurstoftherapie kan er wel voor zorgen dat je makkelijker kan ademen. Hiervoor wordt vaak een zuurstofconcentrator gebruikt.

COVID-19

COVID-19 is een infectieziekte die enkele jaren geleden pas is ontdekt en wereldwijd in korte tijd werd verspreid. Onderzoek naar de oorzaak, behandeling en gevolgen zijn nog in volle gang.

Wel is bekend dat kortademigheid een symptoom is waar patiënten, zowel gedurende de periode dat ze het virus dragen als naderhand, last van kunnen hebben. Er zijn patiënten die lang na de infectie nog een verminderde longfunctie hebben waardoor ze last hebben van bij voorbeeld kortademigheid.

Nadat een patiënt uit het ziekenhuis is ontslagen, en het zuurstofgehalte in het bloed is te laag, dan wordt er in de meeste gevallen zuurstoftherapie voorgeschreven.

Het gebruik van een zuurstofconcentrator kan helpen de saturatie weer op normaal niveau te krijgen.

Voorheen werd voor langdurige klachten na corona de term ‘long-COVID’ gebruikt. Hier ontstond verwarring over omdat deze term uit het Engels komt waarbij ‘long’ slaat op ‘lang’. Het gaat namelijk om klachten die lang aanhouden nadat het virus al uit het lichaam is, en het niet te maken heeft met de longen als orgaan. Daarom wordt tegenwoordig de term post-COVID gebruikt.

Soorten zuurstofconcentrator

Er zijn verschillende soorten zuurstofconcentratoren voor zowel thuis als onderweg. Bij alle varianten ademt de patiënt de geconcentreerde zuurstof, dat uit het apparaat komt, in via een neusbril, canule. Andere mensen in de omgeving ademen gewone lucht in.

Vaste zuurstofconcentrator

Een vaste zuurstofconcentrator is een elektrisch apparaat dat zuurstof uit de lucht filtert. Het ziet er uit als een kastje op wieltjes waar een lange slang aan verbonden is. Deze slang kan verschillende lengtes hebben, tot wel 15 meter.

Omdat het apparaat lucht nodig heeft om zuurstof te kunnen produceren is het belangrijk dat het niet in een afgesloten ruimte staat en dat de ruimte regelmatig wordt geventileerd. De zuurstofconcentrator kan maximaal 5 liter zuurstof per minuut leveren.

Ondanks dat de vaste concentrator op wieltjes staat en de slang die zuurstof levert tot wel 15 meter lang kan zijn beperkt een vaste concentrator je in je bewegingsvrijheid. Je zal altijd een stopcontact in de buurt moeten hebben.

Het voordeel is echter dat het eenvoudig in gebruik is en nooit leeg raakt. Een nadeel is dat het apparaat vaak veel geluid produceert en het alleen in een ruimte kan staan die goed geventileerd kan worden.

Vloeibaar zuurstofsysteem

Bij een vloeibaar zuurstofsysteem heb je thuis een moedervat, wat dient als basistank, van ongeveer 35 liter met een gewicht van 80 kg als deze vol zit. Daarbij hoort een kleine draagtank die je kan bijvullen uit de moedertank.

De kleine draagtank weegt ongeveer 3,5 kilo en is dus een stuk makkelijker mee te nemen. Bij een zuurstofoutput van 2 liter per minuut zal de draagtank ongeveer 8 uur lang zuurstof kunnen leveren. Belangrijk hierbij is wel dat je de draagtank kort voor vertrek vult. Vloeibaar zuurstof verdampt namelijk snel.

Het voordeel van een vloeibaar zuurstofsysteem is dat je deels mobiel bent. Hierdoor kan je af en toe boodschappen gaan doen of bij vrienden op bezoek. De moedertank is echter zwaar en volgens de Arbowet mag deze alleen verreden worden op het eigen onderstel. Indien je niet op de begane grond woont en geen lift hebt valt deze optie dus vaak af.

(Draagbare) zuurstofflessen

In het geval de stroom uitvalt heb je bij een vast zuurstofconcentrator een probleem. Daarom worden er altijd zuurstofflessen meegeleverd van 10 liter voor in het geval van nood.

De draagbare zuurstofflessen van 2 liter zijn eenvoudig buitenshuis te gebruiken en wegen vaak net iets minder dan 5 kilo. Ze zijn enkele uren te gebruiken en daardoor perfect voor een boodschap of een wandeling.

De zuurstofflessen zijn geruisloos maar moeten wel vaak vervangen worden. Het is dus niet geschikt voor continu gebruik.

Mobiele zuurstofsystemen

Een mobiel zuurstofsysteem kan een systeem zijn met vloeibare zuurstof en een oplaadbare concentrator, of het haalt de zuurstof uit de lucht. Hierdoor kan je de zuurstofconcentrator zowel thuis als onderweg of op je werk gebruiken.

De mobiele zuurstofsystemen zijn lichtgewicht en compact en eenvoudig te bedienen. Na enige tijd moet je de concentrator weer opladen.

Omdat zuurstofsystemen steeds vaker worden gebruikt om de lucht te reinigen zijn er mobiele zuurstofconcentraten die ook zonder masker te gebruiken zijn. Ze voorzien in dat geval de gehele ruimte met zuurstof.

Flanner zuurstofconcentrator

Deze compacte zuurstofconcentrator filtert de zuurstof uit de omgevingslucht zodat jij beter kan ademhalen. Het apparaat is aan te sluiten op het lichtnetwerk waardoor jij je nooit zorgen hoeft te maken om een lege accu.

Bedien de zuurstofconcentrator via het LED scherm aan de bovenkant of gebruik de meegeleverde afstandsbediening. Je kan kiezen uit verschillende opties zoals nachtstand en timer.

Het geruisloze ontwerp maakt dat het apparaat te gebruiken is in je slaapkamer zonder dat het jouw nachtrust verstoort.

Thuys zuurstofconcentrator

Thuis, op het werk of in de auto, met deze mobiele zuurstofconcentrator kan je overal een schone zuurstofatmosfeer creëren. Het compacte formaat en het lichte gewicht maken dat je het apparaat makkelijk kan verplaatsen en opbergen. Het apparaat is geruisloos zodat jij en anderen er geen last van zullen hebben.

De luchtreiniger heeft een 8-delig luchtfiltratiesysteem die tussen de 1 en 7 liter zuurstof per minuut afgeeft en het zuurstofgehalte tot wel 90% omhoog kan brengen. Hierdoor bij jij altijd voorzien van een goede kwaliteit en kwantiteit zuurstof. Het apparaat laat jou overal en te allen tijde gemakkelijk ademen.

De zuurstofconcentrator is eenvoudig te bedienen via het grote LED-scherm. Het beschikt over verschillende functies, inclusief een voertuig stand.

Nadat je de machine volledig hebt opgeladen levert hij tot wel 48 uur zuurstof.

Dakta draagbare zuurstofconcentrator

Deze compacte en lichtgewicht zuurstofgenerator zorgt ervoor dat jij overal de beschikking hebt over voldoende en zuurstof. Het apparaat kan het zuurstofgehalte tot wel 90% omhoog brengen en heeft een maximale zuurstofafgifte van 5 liter per minuut.

Met een geluidsemissie van 45dB is deze zuurstofconcentrator ook geschikt in de slaapkamer.

Conclusie Zuurstofconcentrator

Zuurstof hebben we nodig om ons lichaam draaiende de houden en onze vitale organen van voldoende energie te voorzien. De lucht die we inademen bestaat voor 21% uit zuurstof en dat is in normale omstandigheden voldoende.

In het geval van longziekten als COPD, longkanker of longfibrose kan het zijn dat er onvoldoende zuurstof in je bloed zit. In dat geval kan een zuurstofconcentrator helpen de symptomen te verminderen. Maar ook na een COVID-19 besmetting is kortademigheid een klacht die nog lang kan aanhouden. Steeds meer en vaker wordt in die gevallen het gebruik van een zuurstofconcentrator door een arts aanbevolen.

Er zijn verschillende soorten concentratoren verkrijgbaar in zowel vaste apparaten voor thuis als mobiele apparaten voor onderweg. Niet alleen een te laag zuurstofgehalte maar ook een te hoog zuurstofgehalte gevaarlijk kan zijn is het belangrijk altijd de voorgeschreven hoeveelheid van de arts op te volgen.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit artikel laat dan gerust hieronder een comment achter. Je kan ons ook volgen op Facebook